ZEKATI
"Faleni namazin dhe jepni zekatin”
Zekati ėshtė njė prej pesė shtyllave
mbi tė cilat ėshtė ngritur Islami. Ai ėshtė ibadet - adhurim qė i kushtohet Allahut xh.sh. dhe njėkohsisht ėshtė institucion
mjaft i rėndėsishėm pėr myslimanėt. Pėrmes kryarjes sė kėtij obligimi, myslimani e pastron jo vetėm shpirtin e tij, po edhe
pasurinė qė ia ka dhuruar dhe mundėsuar Allahu i Gjithėmėshirshėm. Nė Kuran, nė mbi shtatėdhjetė vende, krahas namazit, Allahu
e ka pėrmendur edhe zekatin, qė nė fakt vėrteton vlerėn dhe rėndėsinė qė ka ky institucion. Allahu i Gjithėmėshirshėm nė njė
ajet tė Kuranit urdhėron e thotė:
"Merr prej pasurisė sė tyre lėmoshė
(fjala ėshtė pėr zekatin), qė t'i pastrosh me tė dhe t'ua shtosh begatitė...".(Et-Teube, 103).
Edhe nė traditėn e Pejgamberit a.s.,
zekati zė vend tė merituar. Pejgamberi a.s. kur e ka dėrguar Muadh bin Xhebelin nė Jemen, tregohet t'i ketė thėnė: "Mėsoji
ata se Allahu ua ka bėrė obligim zekatin pėr pasurinė e tyre, tė merret nga tė pasurit e tyre e t'u jepet tė varfėrve tė tyre".
Me njė rast tjetėr, Pejgamberi a.s. urdhėron: “Kini dro Allahun, falni pesė kohėt e namazit, agjėroni muajin e Ramazanit,
jepni zekatin e pasurisė suaj dhe respektoni prijėsit tuaj, do tė hyni nė Xhennetin e Zotit tuaj".
Bazuar nė ajetet kuranore dhe hadithet
e Pejgamberit a.s., tė gjithė dijetarėt islam kanė konfirmuar unanimisht se dhėnia e zekatit ėshtė farz - obligim - pėr myslimanė
e myslimane.
Kushtet pėr dhėnien e zekatit
Personi obligohet pėr tė dhėnė zekatin,
nėse i plotson kėto kushte:
- Pronari i pasurisė tė jetė mysliman,
- I moshės madhore,
- I shėndoshė psiqikisht,
- Pasurinė ta ketė nė pronė tė plotė
tė vetėn,
- Pasuria ta arrinė nisabin (shumėn
prej kur obligohet
zekati),
- Pasuria ta ketė vlerėn e nisabit
gjatė njė viti (kjo nuk vlen pėr tė mbjella dhe fruta).
Nėse personi ka borxhe, sė pari
duhet t'i shlyejė ato, e pėr pjesėn e mbetur, ta japė zekatin.
Zekati nė tė holla, ar dhe argjend
Nisabi (pasuria prej nga fillon
tė llogaritet zekati) pėr kėtė kategori ėshtė 91,50 gr. ar apo 642 gr. argjend ose kundėrvlera e njėrės prej tyre nė valutė.
Sasia qė duhet dhėnė zekat ėshtė 2.5 %. Prandaj, personi qė posedon gjatė njė viti 91.50 gram ar ėshtė i obliguar ta japė
zekatin qė me kėtė rast ėshtė 2.29 gram ar ose kundėrvlerėn e tij nė valutė, pra 22.75 €.
Konkretisht, personi qė ka 200 gr.
ar, duhet tė japė zekat 5 gr. ar, ose kundėrvlerėn 50 €.
Edhe pėr valuta monetare pėr bazė
merret ari, prandaj mbi kėtė rregull llogaritet edhe nisabi nė tė holla e qė ėshtė 910€. (Kjo llogaritje ėshtė bėrė
sipas ēmimit tė arit nė treg me dt. 7.10.2004). P.sh. Nė qoftėse personi gjatė njė viti ka pasur nė dispozicion 1.000 €,
ai duhet tė japė 2.5%, gjegjėsisht 25 € zekat.
Edhe pėr arin nė sasi mė tė madhe,
vlen i njėjti rregull. Llogaritet e tėrė sasia e arit, dhe pėr aq sa ka, duhet tė jap 2,5%.
Nė tė gjitha rastet lejohet tė jepet
kundėrvlera e arit ose argjendit qė posedon, nė tė holla.
Nė qoftėse poseduesi tė hollat i
ka tė deponuara nė bankė: nė valutė, nė formė tė ēeqeve ose si letra me vlerė, edhe pėr to ėshtė i obliguar ta japė zekatin
sipas rregullit tė sipėrpėrmendur.
Zekati jepet edhe pėr paratė qė
personi ia ka dhėnė dikujt hua - borxh. P.sh. nė qoftėse personi ka njė shumė tė tė hollave, p.sh. 2.000 €, kurse 1.000
€ tė tjera ia ka huazuar ndokujt, me kėtė rast zekati duhet llogaritur pėr 3.000 €.
Ndėrkaq, nė qoftėse huadhėnėsi ėshtė
plotėsisht i bindur se huamarrėsi nuk ka se si t'ia kthejė huanė, atėherė, pėr atė sasi ai nuk obligohet tė japė zekat.
Zekati pėr mallra tregtie
Allahu i Madhėrishėm urdhėron:
"O besimtarė, jepni nga tė
mirat qė keni fituar dhe nga ajo qė u dhamė prej tokės..." (El-Bekare, 267).
Sumrete b. Xhundubi tregon e thotė:
Pejgamberi a.s. na urdhėronte ta jepnim zekatin e mallit tė pėrgatitur pėr ta shitur".
اdo
lloj malli qė personi e dedikon pėr tregti (shitblerje), me qėllim fitimi, si: kafshė, mjete teknike, rroba tė ndryshme, artikuj
ushqimorė, drithėra, pemė, perime, ndėrtesa etj., detyrohet ta japė zekatin, natyrisht, nė qoftėse i tėrė ai mall vlen mė
shumė se vlera 91.50 gr. ar.
Tek ky lloj malli duhet llogaritur
qė sasinė e konsideruar e ka nė dispozicion njė vit, prandaj edhe vlerėsimi i tij bėhet nė fund tė vitit.
Poseduesi ka mundėsi qė zekatin
e mallit tė tillė ta japė nga i njėjti mall ose edhe kundėrvlerėn e tij nė tė holla, gjithnjė duke llogaritur 2,5 %.
Zekati pėr tė mbjellat (drithėra)
Allahu i Madhėrishėm nė Kuran thotė:
“... Dhe jepni pjesėn e obligueshme
(zekatin) ditėn e korrjes sė tyre". (El-En'am, 141)
Allahu i Gjithėfuqishėm, edhe pėr
kulturat bujqėsore, pra, pėr bereqetet e tė mbjellave ka caktuar zekat. Pronari ėshtė i obliguar qė me rastin e korrje-shirjeve
ta japė zekatin pėr ato bereqete qė i ka mbjellė, siq janė: gruri, misri, elbi, tėrshėra, thekri, patatet, rrepat e tė ngjashme.
Nisabi i prodhimeve bujqėsore ėshtė 653 kg.
Pėr rendimentet e marra nga tė mbjellat
qė ujiten vetė ose nga shiu (ujitje natyrore), sasia e zekatit ėshtė 1/10 sasi ose 10%.
- Pėr rendimentet e marra nga tė
mbjellat qė ujiten nė mėnyrė artificiale - me angazhimin e njeriut, si me anė tė sistemit tė ujitjes, me hidrofor, cisternė
e tė ngjashme, sasia e zekatit ėshtė 1/5 sasi ose 5% e sasisė sė marrė.
- Nė rastet kur ujitja bėhet edhe
me njėrėn edhe me tjetrėn mėnyrė, sasia e dhėnies sė zekatit ėshtė 7,5 %.
* Dispozitat e pėrmendura
mė lart pėr tė mbjellat, vlejnė edhe pėr pemėt.
Koha e dhėnies sė zekatit tė pemėve
ėshtė kur pronari i vjel ato.
Zekati pėr kafshėt
Sheriati ka precizuar dhėnien e
zekatit edhe pėr kafshėt qė ka pronari: lopė, buallica, dele, dhi etj.
Pėr kafshėt e sipėrpėrmendura nisabi
dhe sasia e zekatit ėshtė si mė poshtė:
- prej 30 - 39 lopė ose buallica
duhet dhėnė zekat 1 lopė dyvjetėshe,
- prej 40 - 59 lopė duhen dhėnė
njė lopė trevjetshe,
- prej 60 - 69 duhen dhėnė 2 lopė
dyvjetshe,
- prej 70 - 79 duhen dhėnė 2 (1
dyvjetshe dhe 1 trivjetshe),
- prej 80 - 89 dhuhet dhėnė 2 lopė
trevjetshe,
- prej 90 - 99 duhet dhėnė 3 lopė
dyvjetshe,
- prej 100 - 109 duhet dhėnė 3 lopė
(2 dyvjetsh dhe 1 trevjetshe).
Kurse pėr dele e dhi zekati jepet
sipas kėtij rregulli:
- Prej 40 - 119 dele ose dhi duhet
dhėnė njė dele (ose dhi),
- prej 120-219 duhen dhėnė
2 dele,
- prej 220-320 duhen dhėnė 3 dele.
Pastaj, pėr ēdo njėqind mė tepėr, jepet njė dele mė shumė.
Kujt duhet t’i jepet Zekati
Allahu i Madhėrishėm ka pėrcaktuar
se kujt duhet t'i jepet zekati:
Sipas kėtij ajeti tė Kuranit, dhėnia
e zekatit ėshtė pėrcaktuar:
1. pėr tė varfrit,
2. pėr tė ngratėt,
3. pėr punonjėsit (qė e tubojnė
atė),
4. pėr ata tė cilėve u duhen pėrfituar
zemrat,
5. pėr lirimin e robėrve,
6. pėr ata qė kanė shumė borxhe,
7. nė rrugėn e Allahut, dhe
8. pėr atė qė ka mbetur nė rrugė
pa mjete.
Duke marrė parasysh kushtet dhe
rrethanat tona, nė tė cilat ėshtė duke u zhvilluar jeta fetare islame, dhe duke u bazuar nė fjalėn e Allahut nė ajetin e sipėrpėrmendur
“ve fi sebilil-lah - nė rrugėn e Allahut”, pra pėr tė mirėn e pėrgjithshme, ylemaja kompetentė dhe pėrgjegjės
pėr ēėshtje islame, kanė dhėnė fetva (mendim juridik obligativ) pėr dhėnien e zekatit nė dobi tė institucioneve fetaro-arsimore.
Tė tilla institucione nė Kosovė janė Fakulteti i Studimeve Islame i Prishtinės dhe medreseja e mesme "Alauddin" e Prishtinės
me dy paralelet e saj tė ndara fizike nė Prizren e Gjilan.
Vėllezėr tė nderuar!
Fakulteti i Studimeve Islame dhe medreseja e mesme
"Alauddin", deri mė tash nuk kanė pasur buxhet tė caktuar dhe as qė kanė marrė ndonjė ndihėm tė caktuar nga asnjė shtet ose
shoqatė humanitare, dhe kėshtu vazhdojnė edhe tani. Prandaj, Medreseja dhe Fakulteti me tė drejtė presin ndihmėn dhe pėrkrahjen
tuaj, sepse, duke dhėnė zekatin, ju nė fakt po kryeni detyrimin tuaj ndaj Allahut dhe po u ndihmoni qė ato tė punojnė normalisht.
Dhėnien e zekatit mund ta bėni pranė Kėshillit tuaj tė Bashkėsisė Islame ose pėrmes imamit tuaj, ose edhe duke e paguar nė
xhirollogarinė: 1601000124019155-a
Kryesia e Bashkėsisė Islame tė Kosovės, duke apeluar
tek ju qė ta jepni zekatin nė dobi tė Medresesė dhe Fakultetit, nė emėr tė personelit mėsimor-edukativ, nxėnėsve e studentėve
tė saj, Ju shpreh mirėnjohje tė sinqertė pėr ndihmėn tuaj tė vazhdueshme.
Nė qoftė se e jepni zekatin, Allahu xh.sh. Do
t'ua mbrojė pasurin tuaj dhe do t'ua shtojė dhe se ju ditėn e Bajramit do ta pritni me shpirt dhe pasuri tė pastėr. E lusim
Allahun qė kėtė ibadet t'jua pranojė dhe t'jua shtojė bereqetin edhe mė shumė. Mos harroni, nxėnėsit e Medresesė dhe studentėt
e FSI-sė kanė nevojė pėr ndihmėn tuaj!